نورپردازی درب اصلی ساختمان
ورودی یکی از عناصر و اجزای مهم در معماری هر ساختمان می باشد. این عنصر فضایی آغازگر ارتباط بین مخاطب با بنای معماری است. نورپردازی ورودی ساختمان می تواند در راستای ذهنیت طراحِ بنا قرارگرفته و ویژگی های آن را شاخص تر نماید. معرفی کاربری بنا، دیده شدن بنا در بین همسایگان، خصوصیت دعوت کنند گی و … همگی از ویژگی هایی هستند که گذرگاه ساختمان ها وظیفه بازگو کردن آنها را دارند. این روزها در معماری شهری و در بین خیل ساختمان هایی که به صورت فشرده و دیوار به دیوار یکدیگر ساخته شده اند، عنصر ورودی می تواند در متمایز کردن بنا نسبت به سایرین نقش بسیار مهمی ایفا کند. این بخش از ساختمان به عنوان اولین قسمتی که دیده می شود، می تواند با فرم خود یا نورپردازی که برای آن در نظر گرفته شده است، به توصیف کاربری بنا بپردازد.
همچنین حس خوش آمد گویی در کنار سایر موارد، برای سازندگان و صاحبان ساختمان ها بسیار اهمیت دارد. همانطور که گفته شد یکی از روش هایی که در کنار اصول معماری می تواند ویژگی های متفاوتی برای بنا ایجاد کند روشنایی و نورپردازی علمی است. در این گفتار فارغ از اصول و قواعد معماری فقط به توصیف تاثیرگذاری نورپردازی برای ورودی ها می پردازیم.
نورپردازی بخش بیرونی و داخلی ورودی ها
زمانی که در مورد ورودی ساختمان صحبت می شود، بخشی مربوط به رخ بیرونی می باشد، یعنی زمانی که مخاطب هنوز وارد نشده است و از دور دست به بنای ساختمان نگاه می کند. و بخشی مربوط به فضای پس از ورود است، یعنی مکان اولیه ای که حلقه ارتباطی بین فضای بیرون و داخل ساختمان است.
نورپردازی قسمت بیرونی ورودی ها
اصول گوناگونی که در مهندسی روشنایی وجود دارند از جمله تکنیک های نورپردازی، تجهیزات و ادوات و اطلاعات فنی همگی در کنار یکدیگر می توانند برای متمایز کردن درگاه ساختمان ها مورد استفاده قرارگیرند. در بخش قبل از ورود، نورپردازی می تواند در قالب نمایشِ سر در، یا شاخص کردن اجزای اصلی و تزئینی ورودی نقش به سزایی داشته باشد.
- تکینک های نورپردازی
سر درِ ساختمان ها در کاربری ها و معماری های گوناگون، متفاوت هستند. در بعضی از انواع این قسمت و با توجه به کاربری بنا از تابلوهای فلکسی استفاده می شود که خود دارای سیستم روشنایی هستند. ولی در زمانی که سر در فقط با حروف تایپوگرافی می شوند، می توان از تکنیک نورپردازی تاکیدی برای آن استفاده شود. برای سایر اجزای تزئینی مثل ستون ها یا قاب بندی های احتمالی که در ورودی ها ایجاد می شوند، می توان از نورپردازی موضعی بهره برد. استفاده از خود نور و تجهیزات هم به عنوان یک المان تزئینی، می تواند در برجسته سازی ورودی ساختمان ها شگرد بسیار موثری باشد.
در انتخاب چراغ و هماهنگی سبک آن با سبک طراحی ورودی، طراحان روشنایی باید دقت بسیار بالایی داشته باشند. برای نمای ساختمان هایی با سبک کلاسیک بهتر است از چراغ های آویز در بخش ورودی(در صورت امکان)بهره برد و چراغ های سقفی و دیواری در سبک ورودی های مدرن استفاده شود.
- تجهیزات نورپردازی
انواع پروژکتورها، چراغ های دانلایت و همچنین اسپات لایت ها بهترین انتخاب ها برای نورپردازی اجزای معماری در قسمت بیرونی ورودی ها است. انتخاب نوع پروژکتور و اینکه SMD یا COB باشد و همچنین توان چراغ، به گستره سطح مورد نظر و فاصله نصب چراغ بستگی دارد. زمانی که نیاز به پخش نور بیشتر است از نوع SMD و هنگامی که به پرتاب نور نیاز است از COB استفاده می شود.
در انتخاب رنگ نور به صورت کلی پیشنهاد می شود که از رنگ نور ۳۰۰۰ کلوین استفاده شود، چون گرمای این نور حس دعوت کنندگی بیشتری به ورودی می بخشد، اما در انتخاب این پارامتر حتما باید به رنگ متریال نما و رنگ متریال حروف و لوگو نیز توجه شود. همچنین استفاده از رنگ نور متفاوت در ورودی با سایر نورپردازی نما می تواند به شاخص کردن این بخش کمک کند.
- زاویه و محل نصب تجهیزات نورپردازی
یکی دیگر از پارامترهای مهم برای روشناییِ بخش بیرونی ورودی ها، محل نصب صحیح و زاویه تابش چراغ است که با توجه به تفاوت های پروژه و در هنگام نصب، بررسی و اعمال می شوند. ولی به صورت کلی در صورت وجود فضای کافی در محوطه جلوی بنا می توان از نورپردازی از فواصل دور بهره برد، چون این موضوع باعث عظمت بخشی بیشتر به ورودی می شود.
روشنایی بخش داخلی ورودی ها
در قسمت داخلی ورودی، برای مخاطبی که وارد ساختمان می شود حس خوش آمد گویی، بسیار اهمیت دارد. پوشاندن آسیب های معماری و یا برجسته کردن نقاط قوت در بخش ورودی، می تواند حس خوش آمد گویی را تقویت کند. کم کردن ارتفاعات بسیار بلند یا کوتاه کردن بعد های طولانی و بالعکس و با ترفند های نورپردازی، می تواند ورودی ها را متفاوت نمایش دهند.
- تکینک های نورپردازی
در مهندسی روشنایی از تکنیک WALL WASHING و نصب چراغ در پایین دیوار برای ارتفاع دادن به سطح، یا همین تکنیک ولی نصب چراغ در بالای دیوار برای کم کردن ارتفاع می توان بهره برد. نصب تجهیزات نورپردازی به صورت مخفی (دیده نشدن منبع نور)، باعث ایجاد حس ابهام در ورودی می شود که می تواند برای بعضی کاربری ها مثل موزه ها استفاده شود. البته روش ایجاد ابهام برای هر نوع کاربری مناسب و جذاب نیست. مثلا برای ساختمانی با کاربری مهدکودک کاملا اشتباه است.
- پارامترهای استاندارد نورپردازی
شدت روشنایی (لوکس نور) پارامتری است که باید به تعیین میزان اصولی آن در فضای ورودی توجه ویژه شود. میزان لوکس لازم برای طی کردن مسیر و وارد شدن به فضای اصلی بر اساس داده های استانداردی حداقل ۱۰۰ لوکس در نظر گرفته شده است. پیشنهاد می شود که در زمان عدم استفاده از فضای ورودی برای کاربری هایی مثل مسکونی، به جای خاموشی مطلق، مقدار ۲۰ لوکس نور در تمام طول شب روشن بماند.
- ترفند های اقتصادی نورپردازی
در کنار پیشنهاد برای شاخص کردن بخش داخلی ورودی ها و برای پاسخ به افرادی که دنبال صرفه جویی انرژی هستند، استفاده از قابلیت سنسوریک در ورودی های کم تردد، توصیه ایی جالب توجه است. همچنین توصیه به طراحان و کارفرمایان برای استفاده گسترده تر از نسل جدید چراغ ها مثل LED می تواند در راستای صرفه اقتصادی مفید باشد.
- ترفند های زیبایی شنا سی نورپردازی
بزرگتر جلوه دادن فضای ورودی از آنچه که هست با تکنیک های نورپردازی کاملا شدنی است. از این دست تکنیک ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از دیوارکوب در گوشه ها و فرورفتگی ها.
- پخش منابع نور در کل فضا.
- تاکید بر ارتفاع بلند(در صورت وجود) با چراغ های آویز .
اما در پیاده سازی موارد بالا باید به نکاتی هم توجه کرد. مثلا در انتخاب آویز برای فضاهای لابی و ورودی نباید از چلچراغ های پر زرق و برق استفاده شود و این گزینش باید به آویز هایی ساده و در عین حال پر نور بیانجامد.
در بخش داخلی ورودی ها، هم برای جذاب تر کردن فضا و هم برای پاسخگویی به نیازهای گوناگون، پیشنهاد می شود به صورت همزمان تکنیک های نورپردازی و چراغ های متعدد با یکدیگر استفاده شوند. چون هیچ چراغی وجود ندارد که همزمان تمامی نیازهای روشنایی را جوابگو باشد. برای مثال تجهیزاتی که برای تکنیک نورپردازی موضعی استفاده می شود بیشتر چراغ های ریلی ( TRACK LIGHT) هستند و برای نورپردازی عمومی از خانواده سقفی ها (پنل های توکار یا روکار) بهره برده می شود.
- رنگ نور نورپردازی
در انتخاب رنگ نور برای بخش داخلی ورودی ها و همانند بخش بیرونی، کلوین های پایین بهترین پیشنهاد رنگ نور مورد استفاده است. البته در صورتی که با رنگ متریال ها تداخل نداشته باشد. مرور این نکته هم ضروری است که در فضاهایی که فعلی انجام نمی شود که نیاز به دقت بالا داشته باشد، انتخاب رنگ نور، انتخابی سلیقه ای است.
در انتها، باید به این نکته توجه شود که نورپردازی صحیح و اصولی در ورودی های هر ساختمان و با کاربری های متفاوت، برآیندی از ترفندهای علمی و تجربی به همراه ذوق و سلیقه طراحان روشنایی است.
