آشنایی با کلید محافظ جان و مدل های مختلف آن

کلید محافظ جان یک وسیله بسیار کاربردی در صنعت برق است که حافظ جان شما خواهد بود و با نام RCD شناخته می شود. این وسیله برای تشخیص نشتی جریان و قطع مدارهای تحت نظارت به کار گرفته می‌شود. می‌تواند از خطراتی مانند آتش سوزی و غیره جلوگیری نماید. در ادامه به معرفی کامل آن و راهنمای خرید محافظ جان خواهیم پرداخت.

نحوه کارکرد محافظ جان

معرفی کلید محافظ جان و کاربردهای آن

کلید های محافظ جان که می توانید نام آنها را به صورت مخفف با عبارت RCD نیز مشاهده کنید، از جمله قطعاتی هستند که نشتی های اندک برق را که قابل شناسایی نیستند قطع می کنند. این نوع کلیدها می توانند برای جلوگیری از اتفاقات ناخوشایند بسیاری از جمله آتش سوزی و یا برق گرفتگی مورد استفاده قرار گیرند. این قطعات قابلیت این را دارند که مدار را از ابتدای ورودی برق در چند دهم ثانیه قطع نمایند. به همین خاطر از آسیب جانی حاد و مرگ افراد تا حد بسیار زیادی جلوگیری نمایند.

نکته: مفهوم نشتی جریان بدین معنا است که اگر جریان رفت و برگشت (که با یکدیگر برابر هستند) به دلیل اتصالی آن (اتصال کوتاه ناخواسته به یک مسیر دیگر) دچار تغییر گردند، نشتی رخ می دهد. نشتی با تغییر کل یا بخشی از مسیر جریان به اتصال ناخواسته انجام می شود. در نهایت قطعات محافظتی مانند کلید محافظ جان به علت ایجاد اختلاف بین جریان ورودی و خروجی، مدار را قطع خواهد می نمایند.

بسته به اینکه کاربرد این نوع قطعات در کجا مورد استفاده قرار می گیرد، شما می توانید این کلیدها را در تعداد فازهای مختلفی بیابید. مزیتی است که استفاده از این کلیدها دارند، تشخیص مقدار نشتی اندک است که کلیدهای مینیاتوری توانایی آن را ندارند.

از کاربردهای کلید محافظ جان می توان به موارد زیر اشاره نمود که عبارتند از:

• تابلوهای برق ورودی: وجود این نوع کلیدها می تواند تابلوها را از مشکلات آتش سوزی، اتصال کوتاه و اضافه بار حفظ کند.
• سوئیچ ها و پریزها: در این بخش استفاده از فیوز محافظ جان کمک می‌ کند تا خطراتی از جمله برق گرفتگی کاربر در کار با آنها رخ ندهد.
• اماکن مرطوب: یکی از محیط هایی که برق گرفتگی بدن رخ می دهد، سرویس های بهداشتی و حمام ها است. در صورتی که بدن خیس باشد برق گرفتگی رخ می دهد که کلید محافظ جان به سرعت از این عامل جلوگیری خواهد کرد.

انواع کلید های محافظ جان

مدل های مختلفی از انواع کلید محافظ جان وجود دارند که می توانید برای کاربری های مختلف آنها را به کار ببرید. در این خصوص می توان 7 مدل زیر اشاره کرد که عبارتند از:

مدل ها با کاربری خانگی – محلی کلید محافظ جان

• کلیدهای ثابت: این نوع از کلیدهای محافظ جان با کاربری خانگی به کار گرفته می شوند. شما می توانید آنها را در جعبه های فیوز و واحدهای مصرف کننده، محافظت از یک یا چند مداری که سیم کشی شده اند استفاده کنید.
• پریزهای سوکت با RCDهای یکپارچه: این نوع کلیدها در مکان های خطرناک‌تر مانند اماکن مرطوب و فضای باز با کاربری خانگی – محلی به کار گرفته می شود.
• کلید محافظ جان قابل حمل: این نوع کلیدها قابلیت آن را دارند تا به هر پریز برق استانداردی متصل شده و قابلیت حمل را نیز دارند.

مدل ها با کاربری صنعتی کلید محافظ جان

• کلید محافظ جان نوع AC: در کاربری هایی که شامل جریان های سینوسی و هم فرکانس منبع تغذیه اند، این نوع کلیدهای محافظ به کار می روند.
• کلید محافظ جان نوع A: این نوع کلیدها زمانی به کار می روند که جریان نشتی و متناوب یا جریان پالسی در قطعات به کار گرفته شوند.
• کلید محافظ جان نوع F: این نوع کلیدها در کاربری هایی که از موتورهای تک فاز استفاده می شوند و از یک درایو با سرعت متغیر استفاده می گردد، کاربرد دارند.
• کلید محافظ نوع B: در کاربری هایی که از موتورهای سه فاز با سرعت متغیر به کار گرفته می شود، کلید محافظ نوع B استفاده می گردد.

نکات مهم در خرید محافظ های جان

از جمله نکاتی که می توان در مورد خرید محافظ های جان بیان کرد، عبارتند از:

• یکی از نکات مهم در خرید این نوع قطعات، توجه به برندهای تولید کننده آنها است. از جمله می توان به برندهای Eaton، Schneider، Legrand و ABB اشاره کرد.
• توجه به استانداردها برای خرید این نوع کالاها به خصوص در اماکنی که شرایط آب و هوایی خاصی دارد ضروری است. مثلا استاندارد IEC 61008 برای کلیدهای محافظ جانی است که می توانند جریان نشتی و آب و هوایی را تشخیص دهند.
• توجه به مشخصات فنی و پارامترهای مهمی که در این قطعات وجود دارند ضروری است. از جمله می توان به جریان نشتی مجاز، ولتاژ نامی، زمان عمل کردن و قدرت قطع اشاره کرد. لازم است این مشخصات مطابق با کاربری هایی که مدنظر دارید باشند.
• در رابطه با خرید کلید محافظ جان و قیمت آن نیز شما می توانید با مقایسه چندین فروشگاه، بازه تعرفه آن را بیابید. ما در فروشگاه اینترنتی تکنو ایران با تضمین قیمت و کیفیت، این محصولات را در کنار کالاهای مرتبط برقی به فروش می رسانیم.
• در نهایت کارفرما می بایست با توجه به مطالبی که برای انواع کلید محافظ جان بیان کردیم، مدل صحیح این نوع کالاها را نیز انتخاب نماید. کلید های محافظ جان خود به 2 دسته کلی (خانگی – محلی و صنعتی) و 7 مدل مختلف زیر شاخه این دو دسته بندی تقسیم می شوند.

پرسش های متداول خریداران

برخی از پرسش های متداول کاربران در خصوص خرید انواع کلید محافظ جان عبارتند از:

• مدت زمان طول عمر این قطعات چقدر است؟
  بسته به اینکه این قطعات را در مدل و از برند درست انتخاب کرده، به درستی نصب و استفاده کنید، طول عمر آنها 10 سال (معمولا) می باشد. به این نکته توجه کنید که این قطعات نیاز به بازرسی دوره ای، تست عملکرد و تعویض مداوم در صورت نیاز دارند.

• پارامترهای کلیدی در خرید این قطعات کدامند؟
  همانطور که در طول مقاله گفتیم، پارامترهای کلیدی محافظ جان عبارتند از: In یا جریان ورودی، Ixn یا جریان حساسیت به نشت، Un یا ولتاژ نامی، دکمه Test برای بررسی عملکرد قطعه.